Ankyra, Ancyre, Ancyra, Ankerium, Ankura, Ankariya, Ang(k)ur,

Ancora, Arikas,Engura, Engüriye, Engürü, Angorah, Angora, Angara,

Ankara

Ankara adının nereden geldiği ile ilgili iki yazılı kaynak ve birtakım efsaneler vardır. Bizanslı tarihçi Pausanias'a göre, Frigya'nın ünlü kralı Gordios'un oğlu Midas'a bir gece rüyasında ilahi bir ses bir gemi çapası aramasını ve bulduğunda da bir kent kurmasını emreder. Bu çapa Ankara Kalesi'nin olduğu tepelerde bulunur. Bunun üzerine Midas buraya gemi çapası anlamına gelen "Anker" adını vererek kenti kurar. 

Bizanslı Stephanos Byzantios'ın coğrafya sözlüğünde, Mısırlı rahip ve bilgin Apollonius'un verdiği bilgiye göre, Galatlar bölgeye gelir gelmez Pontus Kralı Mitridates Ariyabarzanes ile birlikte Mısırlılar ile savaşıp onları denize kadar sürmüşlerdir. Kazanılan zafere karşılık Galatlara kent kurmak için yer verildiği ve kurulan kente zaferin sembolü olarak gemi çapası anlamına gelen Yunanca Anküra, Lâtince Ancyra (Ankira) adı verilmiştir. 

Görüldüğü gibi Ankara'yı Avrupalı iki kavmin kurduğu söylenmektedir. Roma devrinde Ankara ve çevresinde basılan para ve madalyonların üzerinde gemi çapası resimlerinin olması yukarıdaki kaynakları doğrular niteliktedir. Bir efsaneye göre, Nuh'un gemisinin çapası büyük tufanda buraya düşer ve daha sonraları da bulunan çapanın yerine Ankara'nın kurulduğu söylenir.

Bizans kaynaklarında kentin adı Ankagra'dır. Batılı kaynaklarda ise Aghuridha ve Anguri (Yunanca koruk ve hıyar) olarak geçer. 

Kentin Selçuklulardan sonraki adı olan Engürü'nün ise, kentin çevresinde yetişen üzümlerden dolayı Farsça üzüm anlamındaki engür'den geldiği belirtilir. 12. yüzyılda Türkmenlerin gelmesiyle batılı kaynaklarda Angora diye bilinir. 17. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti'nde Ankara olarak geçerse de yerli halk Angara derdi. Günümüzde bu isim değişiklikleri Ankara ile son bulmuştur. 

Ankara'nın tarihte aldığı diğer isimler ise, Ankyra, Ancyre, Ankerium, Ankura, Ankariya, Ang(k)ur, Ancora, Arikas, Engura, Engüriye, Angorah gibi olup ses düzeni olarak birbirlerine oldukça yakın isimlerdir, islam tarihçileri ise îmariye, tmadiye, Amudiye ve Beldeti Selasil olarak bahsetmişlerdir. Son bir not olarak da, Hitit çivi yazılı kaynaklarında geçen Ankuva'nın yanlışlıkla bir dönem Ankara olabileceği ileri sürülmüştür. 

Haluk SARGIN'IN Antik Ankara İsimli Kitabından Alıntı